BARTŁOMIEJ FOTTA: JA BYM BYTONI NA NIC NIE ZAMIENIŁ [WYWIAD I FILMIKI]

poniedziałek, 17 sierpień 2015

Bardzo prawdopodobne, że Bytonia pod względem ilości zabytków drewnianej architektury znajduje się w ścisłej czołówce w naszym powiecie. Kto wie, czy nie ma tu więcej starych budynków niż nawet w Kasparusie lub Osieku.  Najwięcej takich obiektów stoi jeszcze przy dawnej Tryfcie, dziś ulicy Szkolnej i w ogóle na tak zwanej Górnej Bytoni. W jednym ze starych budynków mieszka Bartłomiej Fotta, który zajmuje się zdjęciową dokumentacją starej Bytoni. Jeden ze starych domów przy Tryfcie Z Bartłomiejem Fottą rozmawia Tadeusz Majewski. - Czy tę uliczkę nazywają jeszcze Tryftą? - Ci, którzy ją tak nazywali, już odeszli. - Przeszedłem się tą uliczką i zaskoczenie. Tu chyba stoi najwięcej starych domów. Sześć, a może siedem. Niektóre są mocno przebudowane i trudno rozpoznać. Ma pan całkiem interesujący sprzęt komputerowy. Na dwóch monitorach porównuje pan stare i nowe. Od kiedy interesuje się pan taką formą cyfrowej dokumentacji? Zagroda Czapiewskich, którą rozebrano i wywieziono do skansenu we Wdzydzach Lata 50-te XX wieku. Niedzielny powrót z kościoła rodziny Żakowskich (Ireny i Mariana) i Kuczkowskich (Anny, Konrada i Zofii) To samo miejsce. Bruk to pozostałość drogi Berlin - Królewiec z czasów przedwojennych - Zbieraniem starych zdjęć Bytoni w formie cyfrowej zajmuję się rok. Ale starymi zdjęciami interesuję się od 2005 r., kiedy do z panią Gertrudą Stanowską chodziliśmy po ludziach i pytaliśmy o zbiory rodzinne. A potem zrobiliśmy wystawę "Bytonia dawna i obecna". Na tej wystawie zestawiliśmy te same miejsca na starych i nowych fotografiach. Otrzymaliśmy je od pani Teresy Kozłowskiej, Ewy Brumirskiej i Gabrieli Otta. Potem zbierałem już wszystko, co się napatoczyło, a dotyczyło Bytoni. Tablica z nazwą niemiecką miejscowości. II wojna światowa - zdjęcie pamiątkowe przy nowo wybudowanej szosie - autostradzie. Z prawej Ludwik Żakowski - brat Anny Kuczkowskiej z przyjacielem. - Z pewnością pomógł internet... - Tak. Trochę zdjęć otrzymałem od ludzi, z którymi rozmawiałem na formach internetowych. Rozmowy były różne, na przykład dawny właściciel domku chciał się dowiedzieć, kim są aktualni właściciele. Chciał z nimi porozmawiać o... ewentualnym odkupieniu. Są też materiały na temat Bytoni na stronach Wolne Forum Gdańsk i berlinka.pcp.pl. Czasami otrzymuję materiały jako sekretarz szkoły. Prowadzę szkolną dokumentację zdjęciową, odkąd mam pierwszy aparat cyfrowy. Otrzymałem na przykład płytkę z trzema filmikami. Ponad 25 lat temu robił je pan Paweł Gadomski. Wyświetlano je w telewizji. Na nich jest całe otwarcie Klubu Rolnika, sześć wydarzeń, m.in. przecięcie wstęgi, referat pana Edmunda Dywelskiego, występy artystyczne oraz uroczyste oddanie dworca PKP w Bytoni. Przerobiłem je i dałem na YouTube - przejdź - otwarcie Klubu Rolnika,  Jeden ze starszych domów w Bytoni znajduje się w fatalnym stanie. Na posesji Pawła Gadomskiego - Jak widzę, ma pan zdjęcia zagrody Von Czapiewskich. Mówię "Von", bo 21 la temu robiłem o nich kiedyś reportaż i starszy z braci mówił, że są że szlachty i że tytułowali ich Niemcy. Stoi jeszcze ich domek zbudowany z pacy. - Te zdjęcia dokładnie przedstawiają rozbiórkę zagrody przez pracowników skansenu we Wdzydzach. Blisko tego ich domku, przy rogu ul. Szkolnej z berlinką pozostała jeszcze stara, ciekawa ziemianka. Ciekawe obiekty gospodarcze stały na skraju Bytoni przy końcówce ulicy Kolejowej. Mam je na zdjęciach. To było kiedyś bogate gospodarstwo Piotrzkowskich. Nic już po nim nie zostało. Zabudowania nieistniejącego już gospodarstwa Piotrzkowskich - Byłem tam. Zaprowadziła mnie tam młodzież szkolna, by pokazać ciekawe ruiny... Bytonia rozwija się żywiołowo i w różnych kierunkach. Mało kto zwraca uwagę na te stare chałupy, kuźnie, zagrody, bruk - przedwojenną berlinkę czy na bardzo ciekawy układ urbanistyczny. U pana Pawła Gadomskiego kończy żywot jeden z najstarszych obiektów w Bytoni. Wdzydze nie były zainteresowane. Czy to co stare jest tu do uratowania? - Niestety, mamy coraz mniej czasu. Poza tym kogo to interesuje i skąd wziąć na to środki? Budynek byłego przedszkola dziś i dawniej - Ma pan piękny widok od podwórza. Widać stąd, jak głęboko płynie Kanał Bytoński, w rzeczywistości rzeczka... Co pan sądzi o Bytoni? - Bytonia jest piękna. Ma wspaniale otoczenie, Bory Tucholskie i bliziutko do Jeziora Niedackiego. Ja bym Bytoni na nic nie zamienił.

dalej »