Menu
rzeźba
Jedną z najbardziej żywotnych dziedzin współczesnej sztuki ludowej jest rzeźba. Podstawowym materiałem rzeźbiarskim jest drewno. W ubiegłych stuleciach, głównie w XVII-XIX w., rzeźbiono dość często w kamieniu (południowa Polska). Na Śląsku jako tworzywo wykorzystuje się węgiel, natomiast w kopalniach soli w Wieliczce i Bochni - sól. Różnego rodzaju figury modelowano także w glinie, wosku i cieście. Początków rzeźby możemy dopatrywać się już w kulturach pogańskich (kamienne baby, mające zapewniać płodność i urodzaje, formą przypominają współczesne figurki z wosku lub wypieki ciasta obrzędowego). Na charakterze znanej nam dzisiaj rzeźby ludowej wycisnęły piętno trzy style historyczne: gotyk, renesans i przede wszystkim barok. Od XVI w. następuje powolne oddzielanie się artystycznego rzemiosła cechowego od rzemiosła wiejskiego: dworskiego i chłopskiego. W tym okresie rozwój rzeźby idzie dwoma nurtami. Jeden z nich prowadzi do rzeźby stylowej drugi do rzeźby ludowej. W tej ostatniej do końca XIX w. dominowała rzeźba sakralna. Główne tematy rzeźb to: Chrystus Ukrzyżowany, Chrystus upadający pod krzyżem, Chrystus Frasobliwy, Pieta, Matka Boska z Dzieciątkiem oraz postacie świętych - patronów parafii, miejsc kultowych, grup zawodowych itp. Występowanie niektórych postaci miało zasięg ogólnopolski (np. św. Jan Nepomucen, św. Florian), innych zaś ograniczone były do mniejszych obszarów (np. na terenie południowej Polski występowały głównie rzeźby przedstawiające Pietę, Chrystusa upadającego pod krzyżem, natomiast na pograniczu Mazowsza, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej przeważały rzeźby z wizerunkiem Matki Boskiej Skępskiej).
Dziś rzeźba zmieniła swój charakter i krąg odbiorców. Pojawiła się rzeźba o tematyce świeckiej, przeznaczona głównie dla odbiorcy miejskiego. Współcześni rzeźbiarze obok tradycyjnych „świątków" rzeźbią coraz częściej postacie historyczne, ludzi przy pracy, zwierzęta, postacie demonologiczne i baśniowe, sceny rodzajowe itp. Główne ośrodki rzeźbiarskie skupione są we wsiach okolic Sierpca, Łęczycy, Sieradza, w Nowosądeckiem, a także w Kieleckiem, Lubelskiem i na Kaszubach.
Galeria:
