I Walne Plachandry w Piasecznie, I Jarmark Kociewski w arboretum w Wirtach i XII Plener Artystów Ludowych Pomorza w Bytoni, to trzy imprezy, jakie odbyły się w sierpniu 2018 roku. Ile w to trzeba było włożyć wysiłku organizacyjnego, mogą powiedzieć organizatorzy z prezesem Oddziału Kociewskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Zblewie panem Tomaszem Damaszkiem na czele. Jest nadzieja, że wymienione imprezy na stałe wpiszą się w działalność kulturalna Kociewia.
Zostałem poproszony do udziału w jury rozstrzygającego konkurs na „Sztukę Ludową Kociewia, Kaszub i Borów Tucholskich”. Tematem konkursu była Matka Boża Piasecka w sztuce ludowej Pomorza, oraz w fotografii przedstawiających kapliczki przydrożne z Matką Bożą.
17 sierpnia 2018 r. w towarzystwie koleżanek z muzeum etnograficznego w Oliwie pojechałem do Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gniewie, gdzie zgromadzone zostały prace konkursowe.
Na konkurs nadesłano kilkadziesiąt prac z rzeźby, haftu, malarstwa na płótnie, malarstwa na szkle i fotografie przydrożnych kapliczek.
W jury konkursu udział wzięli:
1.Tomasz Damaszk – prezes Oddziału Kociewskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Zblewie.
2.Ks. Ireneusz Smagliński - Radio Głos w Pelplinie
3.Izabela Czogała – adiunkt Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie
4.Barbara Maciejewska – etnograf Muzeum Etnograficzne w Oliwie
5.Ewa Gilewska – etnograf Muzeum Etnograficzne w Oliwie
6.Piotr Wróblewski – sekretarz Oddziału Kociewskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Zblewie
7.Jadwiga Mielkie – dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gniewie
8.Edmund Zieliński – honorowy prezes Oddziału Gdańskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych
Rozpoczynający obrady komisji Tomasz Damaszk zaproponował Edmunda Zielińskiego na przewodniczącego jury, co obecni przyjęli jednogłośnie.
Oceniając nadesłane prace stwierdziliśmy, że w ogromnej większości prace spełniały warunki regulaminu. Komisja konkursowa miała dość trudne zadanie wyłonienia prac najlepszych zasługujących na nagrody i wyróżnienia. Po długiej naradzie jury postanowiło nie przyznawać poszczególnych miejsc pracom pretendującym do nagrody ( I, II, III miejsce itd.), tylko ograniczyć się do przyznania nagród i wyróżnień. I tak, nagrody w wysokości 600 złotych otrzymali:
Alfons Zwara - za obraz olejny przedstawiający legendę związaną z objawieniem się Matki Bożej w Pisaecznie.
Anna Przytarska - za misternie wyhaftowany obraz Matki Bożej Piaseckiej
Witold Piernicki – za monumentalną rzeźbę Matki Bożej Piaseckiej.
Wyróżnienia po 300 złotych przyznano:
Leszek Baczkowski – za kompozycję rzeźbiarską z figurą Matki Bożej Piaseckiej
Józef Semmerling – za płaskorzeźbę z Matka Bożą Pisaecką
Krzysztof Bagorski – za obrazy z kapliczkami przydrożnymi z figurami Matki Bożej
Marek Pawelec – za zestaw rzeźb.
Postanowiono, że nagrody i wyróżnienia zostaną wręczone podczas I Walnych Plachandrów w Piasecznie dnia 25 sierpnia połączonych z obchodami 50. rocznicy koronacji figury Matki Bożej w Piasecznie przez ówczesnego bpa Karola Wojtyłę – dzisiejszego świętego Jana Pawła II.
Uroczystości zorganizowano w wielkim rozmachem. Uczestniczyli w nich: wojewoda, marszałkowie, posłowie, pomorski kurator oświaty, starostowie, burmistrzowie, wójtowie i radni kociewskich powiatów i gmin. Wszyscy w żółtych szalikach z napisem KOCIEWIE.
Odbyła się uroczysta msza święta, po niej przemarsz uczestników na plac przed cudownym źródełkiem, gdzie procesjonalnie przeniesiono kopię cudownej figury Matki Bożej Piaseckiej, przy której przez cały czas trwania uroczystości wartę pełnili harcerze. Na scenie odbył się XXV Przegląd Zespołów Folklorystycznych. Cała impreza ubogacona została grą w kapele, prezentacją potraw regionalnych i gadkami w gwarze kociewskiej.
Zostały przyznane statuetki i tytuły Ambasadora Kociewia. Tym mianem zaszczycono Wojciecha Cejrowskiego i zespół folklorystyczny „Modraki”. Natomiast „Perełkami Kociewia” wyróżniono: Izabelę Czogałę – adiunkta z Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie i Patryka Podwojskiego – wirtuoza gry na organach.
Oto jak wspomina tę uroczystość etnograf Barbara Maciejewska z muzeum w Oliwie:
Piaseczno, duchowe serce Kociewia, było w ostatnią sobotę sierpnia miejscem spotkania nie tylko mieszkańców tego malowniczego regionu, stało się również okazją do zaprezentowania tradycji i folkloru Kociewia, licznie zgromadzonym tu w tym dniu gościom, którzy przybyli na uroczystą inaugurację I Walnych Plachandrów.
Pod tym regionalnym określeniem kryje się ciekawa i cenna inicjatywa, zamierzająca wspierać twórczą aktywność ludzi, którzy tu żyją, pracują i chcą pielęgnować rodzimą tradycję. W trakcie starannie przygotowanych obchodów wręczono zaszczytny tytuł Ambasadora Kociewia, który od tej pory będzie przyznawany osobom i instytucjom szczególnie zasłużonym dla promocji regionu. Młodym, pracowitym, utalentowanym osobom o wyjątkowym dorobku wręczono wyróżnienie Perełka Kociewia.
Pierwsze Walne Plachandry odbyły się w miejscu szczególnym dla ziemi kociewskiej, które od wieków przyciągało rzesze pątników i jak przekazuje tradycja w miejscu Łaskami Słynącym, przy źródełku z uzdrawiającą wodą.
Spotkać tu można było wielu niezwykłych ludzi, kociewskie zespoły folklorystyczne, ludowych artystów, a koła gospodyń przygotowały potrawy tradycyjnej kuchni kociewskiej.
Przyciągały uwagę prace artystów ludowych z Kociewia, Kaszub i Borów Tucholskich, którzy w rzeźbie, obrazach i hafcie utrwalili wizerunek Matki Bożej Piaseckiej. Przydrożne kapliczki Kociewia z Figurką Matki Bożej uwieczniono w barwnych fotografiach. To rezultat ogłoszonego konkursu w związku z przypadającym w tym roku jubileuszem 50-lecia koronacji Figury Matki Bożej Piaseckiej koronami papieskimi.
Cieszy, że świadkami tego szczególnego wydarzenia była licznie uczestnicząca w nim młodzież i najmłodsze pokolenie Kociewian.
Dzień umykał zbyt szybko w tym wyjątkowym, niezwykle radosnym, barwnym, pełnym dobrych intencji miejscu.
To prawda, chciałoby się jeszcze przebywać w tym niezwykłym miejscu, niestety, trzeba było wracać do Gdańska, zwłaszcza, że następnego dnia miała miejsce kolejna impreza – I Jarmark Kociewski w leśnictwie Wirty. Tak, jak poprzedniego dnia, moja żonka, Barbara Maciejewska i ja, pojechaliśmy do Wirt. Pogoda wyśmienita zapowiadała przyjemny dzień. Dobrze, że u sympatycznego Kuby Piechowiaka z leśnictwa „zaklepałem” miejsce parkingowe, bo gdzie tylko było można, na poboczach, polankach, łąkach stały rzędy samochodów. Jak mnie poinformowano, w tej imprezie uczestniczyło około 7 tysięcy gości.
I Jarmark Kociewski zorganizowany został przez Nadleśnictwo w Kaliskach i oddział kociewski Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego w Zblewie. Wokół pięknej zielonej polany otoczonej wiekowym lasem prezentowały swoje rękodzieło uczestnicy XII pleneru i przybyli specjalnie na tę imprezę twórcy z Pomorza. Można było zaopatrzyć się w cudowne hafty, rzeźbę w drewnie, ceramikę, plecionkę i malarstwo. Nie brakło różnego rodzaju jadła od dzika poczynając, na smakowitych wyrobach pań z Kół Gospodyń Wiejskich Borzechowa, Bytoni, Osiecznej, Zblewa kończąc.
Gościem specjalnym Jarmarku był Wojciech Cejrowski, który tutaj odebrał tytuł Ambasadora Kociewia, nie mogąc tego uczynić w Piasecznie.
Jarmark Kociewski zakończył się rozdaniem dyplomów uczestnictwa twórcom ludowym uczestniczącym w bytońskim plenerze, który sfinansowany został dzięki projektowi LGD Chata Kociewska. Projekt nosił tytuł: Jarmark Kociewski w Wirtach owocem warsztatów sztuki ludowej, rękodzieła i recyklingu.
Uczestnikami XII pleneru byli: Bogumiła Błażejewska, Krystyna Engler, Maria Leszman, Katarzyna Nowak, Barbara Okonek, Ewa Piotrowska, Irena Szczepańska, Krzysztof Bagorski, Krystyna Chwojnicka, Włodzimierz Drozd, Malwina Dzwonkowska, Brygida Śniatecka, Józef Śniatecki, Alfons Zwara, Leszek Baczkowski, Tomasz Bednarczyk, Marek Pawelec, Jolanta Pawłowska.
Edmund Zieliński
Gdańsk 3 września 2018
