EDMUND ZIELIŃSKI. IX PLENER ARTYSTÓW LUDOWYCH POMORZA PRZESZEDŁ DO HISTORII

wtorek, 01 wrzesień 2015

W niedzielę 16 sierpnia 2015 rozpoczął się IX plener Artystów Ludowych Pomorza. Byłem na jego otwarciu w szkole w Bytoni o godzinie 18. Oczywiście zajechałem tam już dwie godziny wcześniej, by spotkać się z plenerowymi przyjaciółmi.  Już była Krysia Engler i pani Ewa Piotrowska z Pinczyna, pani Maria Leszman z Pelplina i pani Katarzyna Nowak z Tczewa. Po chwili przyjechała nasza zacna, niezmordowana Felicja Kołakowska z Tucholi. Był już Ali Zwara z Rumi i małżonkowie Brygida i Józek Śniateccy z Redy. Zanim spotkaliśmy się na sali wykładowej, dojechała Bogumiła Błażejewska z Tucholi i Marlena Stefańska z Sulęczyna. Był też pan Tadeusz Gołuński z Cisa - budowniczy kapliczki w tej wsi, do której figurkę św. Franciszka wyrzeźbi Marek Pawelec. Dojechał też Krzysiu Bagorski z Małego Bukowca. Następnego dnia dojechali małżonkowie z Bytowa - Krystyna Chwojnicka i Włodzimierz Drozd. Malarze otrzymali zadanie wykonania po dwa obrazy, w tym jeden tematycznie związany z gminą Zblewo. Ja już wyrzeźbiłem św. Józefa do kapliczki w Białachowie, która stanie u pana Peki i pasyjkę na krzyż przed kościołem w Borzechowie. Św. Franciszka dla Wirt wyrzeźbi pan Tomasz Bednarczyk ze Starogardu. Po omówieniu spraw organizacyjnych wszyscy uczestnicy zaproszeni zostali na festyn zorganizowany przez Koło Gospodyń Wiejskich w Bytoni, któremu szefuje pani Schutzmann. Impreza miała miejsce na placu przed Remizą OSP, a okazją do jej organizacji był odpustu św. Rocha w Bytoni. Zdjęcia Uczestnicy pleneru na poświęceniu kapliczki w Białachowie Uczestnicy pleneru na poświęceniu kapliczki w Białachowie Modlitwy przed poświęceniem kapliczki Przed kapliczką w Białachowie od lewej – Edmund Zieliński, Andrzej Błażyński i Izabela Czogała W piątek 21 sierpnia w posiadłości Józefa Peki w Białachowie o 18.00 nastąpiło pobłogosławienie kapliczki z figurą św. Józefa. Było wiele osób, w tym uczestnicy pleneru. Ksiądz Adam Kapelusz - proboszcz z Borzechowa, poświęcił kapliczkę w towarzystwie byłego wikarego ze Zblewa. Józek Peka sporządził akt poświęcony temu wydarzeniu, informujący o zaangażowanych w powstanie tej kapliczki. Wszyscy obecni go podpisali i w zamkniętej butelce włożony został w przygotowaną wnękę w ziemi obok kapliczki i zabetonowany. Wszyscy zostali zaproszeni na poczęstunek do posiadłości pana Peki, a ja obszedłem jego gospodarstwo. Głównie interesowało mnie miejsce, gdzie były torfkule (wyrobiska po wykopanym torfie) na łące kiedyś należącej do gospodarstwa moich dziadków Redzimskich. Dziś ta łąka jest w posiadaniu Józka Peki, a w wyrobiskach po torfie jest staw rekreacyjny z rybkami. Niedziela 23 sierpnia było bardzo uroczystym dniem, bo poświęcone zostały dwie kolejne kapliczki – w Cisie i w Wirtach. Jadąc z Gdańska do Bytoni, zabrałem ze sobą panią Ewę Gilewską z muzeum etnograficznego w Oliwie i Andrzeja Błażyńskiego, dyrektora Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie. Pojechaliśmy prosto do Wirt, by tam w Budynku Edukacyjnym urządzić ekspozycję prac poplenerowych. Mieliśmy do ustawienia na sztalugach wiele obrazów namalowanych przez Alego Zwarę, Krzysia Bagorskiego, Brygidę Śniatecką, Krystynę Chwojnicką, Włodka Drozdę, Jolantę Pawłowską i Marlenę Stefańską. Były też hafty naszych hafciarek, które po plenerze zostaną przekazane w darze do świetlicy bytońskiego Koła Gospodyń Wiejskich. Po wyeksponowaniu prac pojechaliśmy do Bytoni. Po drodze zatrzymaliśmy się przy kapliczce św. Józefa w Białachowie, którą z przyjemnością obejrzeli Ewa Gilewska, Iza Czogała i Andrzej Błażyński. Tutaj muszę dodać, że pani Iza – pracownica muzeum w Starogardzie, przez kilka dni zgłębiała tajniki haftu na plenerze w Bytoni. Przyjemnie było przebywać przy białachowskiej kapliczce Józka Peki – ciepło, słonecznie i przyjemna woń sosen otaczających kapliczkę. Dla mnie tym bardziej miło, gdyż kilkaset metrów stąd się urodziłem. Czas naglił, zrobiliśmy kilka zdjęć i pojechaliśmy do Bytoni. Po smacznym obiedzie i krótkiej chwili odpoczynku wyruszyliśmy do Cisa, którego sołtysem jest pan Daniel Mielewski. Na skraju tej wsi stanęła kapliczka z figurą św. Franciszka, autorstwa Marka Pawelca ze Zblewa. Posadowienie kapliczki, wybrukowanie podejścia, to już dzieło pana Tadeusza Gołuńskiego, który z wielkim zaangażowaniem włączył się w realizację tego zadania. Tutaj głęboki ukłon i serdeczne podziękowanie w stronę panów – Stanisława Białkowskiego, Przemysława Budzona i Jerzego Brzozowskiego, którzy użyczyli terenu pod kapliczkę. Wokół kapliczki zebrało się kilkadziesiąt mieszkańców Cisa, którym prym wiodła pani Mieczysława Cierpioł. Wśród uczestniczących gości był wicemarszałek Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku pan Krzysztof Trawicki, dyrektor Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie pan Andrzej Błażyński i kustosz Muzeum Etnograficznego w Oliwie pani Ewa Gilewska. Był też sołtys z Bytoni pan Janusz Schutzmann. Licznie zgromadzili się też artyści z bytońskiego pleneru. Przyjechał ksiądz proboszcz ze Zblewa - Zenon Górecki z organistą Waldemarem Kleiną. Ksiądz prałat odmówił stosowne modlitwy i pobłogosławił kapliczkę. Pani Mieczysława Cierpioł rzeczowo nakreśliła sylwetkę św. Franciszka i pięknym albumem o naszej przyrodzie nagrodziła pana Marka Pawelca. Panie skupione wokół pani Mieczysławy i jej męża akordeonisty - Mirosława Cierpioła, odśpiewały hymn Cisa (a to dopiero – Cis ma własny hymn!). Bardzo ładna melodia i niemniej ciekawe słowa. Na zakończenie pani Mieczysława zaprosiła wszystkich uczestników do pięknego obejścia pana Stanisława Białkowskiego, gdzie poczęstowano nas kuchem i różnymi napojami. Na dodatek urocze panie w towarzystwie akordeonu śpiewały piękne piosenki. Muszę dodać, że w tej wsi, w 2007 roku, stanęła kapliczka naszego rzeźbiarza Jerzego Kamińskiego z Barłożna, uczestnika pierwszego pleneru. W pewnym momencie podeszła do mnie uśmiechnięta młoda pani i powiedziała, że chciałaby mieć mój autograf w książce „Na ścieżkach wspomnień…”, którą swego czasu napisałem. Zrobię to z przyjemnością, jak dostarczy mi książkę – odpowiedziałem. Powiedziała jeszcze, że gdy teściowa czyta moją książkę, to często płacze na wspomnienia z dawnych lat. Tadeusz Gołuński wykonawca prac montażowych i kamieniarskich przy kapliczce w Cisie Ks. prałat Zenon Górecki święci kapliczkę w Cisie Marek Pawelec odbiera podziękowanie z rąk Mieczysławy Cierpioł Miło nam było w Cisie, ale komu w drogę temu czas. W Wirtach czekała na błogosławieństwo kolejna kapliczka z figurą św. Franciszka, którą zażyczyło sobie tutejsze leśnictwo. Tutaj figurę rzeźbił pan Tomasz Bednarczyk ze Starogardu, któremu towarzyszył jego podopieczny z Domu Pomocy Społecznej w Rokocinie pan Zdzisław Tichonow. Figura św. Franciszka posadowiona została w rozwidleniu konarów drzewa w głębi arboretum.                                                                                                         Kapliczka w Wirtach Zdjęcia m.in.: Ksiądz Adam Kapelusz święci kapliczkę w Wirtach Ksiądz Adam Kapelusz otrzymuje w darze pasyjkę dla kościoła w Borzechowie Na tę uroczystość zjechało wiele gości. Oprócz oficjeli uczestniczących w ciskiej uroczystości był również senator Andrzej Grzyb i sponsorzy. Byli oczywiście wszyscy uczestnicy pleneru. Tutaj kapliczkę pobłogosławił ksiądz Adam Kapelusz proboszcz z Borzechowa. A że zażyczył sobie pasyjkę na krzyż misyjny przed kościołem w Borzechowie, pobłogosławił i tę rzeźbę, którą w darze dla tej parafii wyrzeźbiłem. Od lewej – Edmund Łącki, Aldona Ronkowska, Gerard Sulewski, Edmund Zieliński, Marek Pawelec. Siedzą od lewej – Wioleta Zielińska, Felicja Łącka i Barbara Sulewska. Oprócz pań Aldony i Wiolety, członkowie Trójmiejskiego Klubu Kociewiaków. Edmund Zieliński wśród uczestników uroczystości Pani Felicja Kołakowska otrzymuje gratulacje od Edmunda Zielińskiego, Daniela Szpręgi, Krzysztofa Trawickiego i Tomasza Damaszka Pani Ewa Piotrowska otrzymuje podziękowanie za udział w plenerze Alfons Zwara odbiera podziękowanie za udział w plenerze Serge Bosca z firmy Saur Neptun Gdańsk odbiera podziękowanie za pomoc finansową w organizacje pleneru Katarzyna i Krzysztof Langowscy otrzymują podziękowanie za pomoc w organizacji pleneru Po tej uroczystości nastąpiło oficjalne zakończenie pleneru z wręczeniem dyplomów i podziękowań. I ja w tym uczestniczyłem w towarzystwie wicemarszałka Krzysztofa Trawickiego, sekretarza gminy w Zblewie Daniela Szpręgi i Andrzeja Błażyńskiego, dyrektora Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie. Prosząc mnie do wręczania dyplomów dyrektor szkoły w Bytoni Tomasz Damaszk powiedział miej więcej tak: Poproszę pana… Edmunda, patrona gminy… Edmunda Dywelskiego. Czy wyszło śmiesznie? Nie! Całkiem przyjemnie mi się zrobiło. Pana Dywelskiego znałem bardzo dobrze. To mój ziomek z Białachowa, wielce zasłużony dla gminy, Honorowy Obywatel Gminy Zblewo, patron szkoły w Bytoni. Świetnie, że przez zwyczajne przejęzyczenie został przypomniany zebranym. Tomek – żadnej gafy nie popełniłeś. To było miłe. Głos zabrał też senator Andrzej Grzyb. Prezentując książkę zatytułowaną XX-lecie przeglądu Kociewskich Zespołów Folklorystycznych ku czci Władczyni Kociewia w Piasecznie powiedział: Warto napisać książkę o bytońskich plenerach. Stoi obok mnie człowiek mający świetne pióro, pan Edmund Zieliński. Namawiam, by ukazała się ta publikacja na zakończenie X pleneru. Panie marszałku, trzeba pomóc finansowo – tutaj zwrócił się do pana Krzysztofa Trawickiego. Tak - powiedział pan Krzysztof - postaramy się pomóc. No to trzymamy za słowo pana marszałka. Tort plenerowy Do tej pory było coś dla ducha, a ciało też ma swoje potrzeby. Gospodarze przygotowali wspaniałe potrawy dla uczestniczących w tej uroczystości. Były pieczenie różnego gatunku, sałatki, przystawki, dania rybne i nawet tort. Coś tam słyszałem, że leśnictwo chciałoby, żeby zakończenie plenerów następnych miało miejsce właśnie w Wirtach w podobny sposób. Z tej propozycji warto skorzystać. W trakcie uroczystości podeszła do mnie pani Aldona z moimi książkami z prośbą o wpis. Uczyniłem to z największa przyjemnością. W rozmowie z panem Tomkiem Damaszkiem powiedziałem: Myślę, że nasyciliśmy już gminę naszymi kapliczkami. Na co Tomek: Panie Edmundzie, już są prośby o kolejne kapliczki. Pan Bernard Damaszk, wieloletni gospodarz gminy, w rozmowie ze mną zasugerował, by pamiętać też o północnych rejonach gminy i tam jakieś kapliczki postawić. Daj Boże zdrowie, z przyjemnością podejmiemy się tego zadania. Haftowany emblemat pleneru Plener w Bytoni urasta do znaczącego wydarzenie w regionie. Nie jest to działanie sobie a muzom. Każdy kończy się konkretnymi efektami, które na stałe wpisują się w dorobek kultury i sztuki ludowej Kociewia. Jest również niesłychanie integracyjny. Zyskał uznanie wśród Kaszubów, Borowiaków i Kociewiaków. Słyszałem wiele pochlebnych opinii od uczestniczących Kaszubów, że tak miłej atmosfery nie znajdują na żadnym innym plenerze, czują się po prostu jak w rodzinie. Serdecznie dziękuję artystom za udział w plenerze, włożony trud i pozostawione po sobie prace. Organizator pleneru miałby bardzo utrudnione zadanie bez wsparcia z zewnątrz. I tutaj należą się serdeczne podziękowania dobrodziejom naszego pleneru, których niżej wymieniam. Mam nadzieję, że kolejny X plener również zyska Wasze wsparcie, za co już z góry pięknie dziękuję. Sponsorzy: 1. Dorota i Piotr Kropidłowscy - Piekarnia, cukiernia. Piotr Kropidłowski. 2. Dorota i Jarosław Boś - BOŚ-MET 3. Katarzyna i Krzysztof Langowscy - Restauracja K2 4. Serge Bosca - Saur Neptun Gdańsk 5. Andrzej Kruk - Saur Polska 6. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 7. Starostwo Powiatowe w Starogardzie Gdańskim 8. Nadleśnictwo Kaliska 9. Gmina Zblewo Artyści uczestniczący w plenerze: 1. Felicja Kołakowska - hafciarka z Tucholi lat 90 2. Barbara Okonek - hafciarka z Tucholi 3. Bogumiła Błażejewska - hafciarka z Tucholi 4. Maria Leszman - hafciarka z Pelplina 5. Katarzyna Nowak - hafciarka z Tczewa 6. Krystyna Engler - hafciarka z Pinczyna 7. Krzysztof Bagorski - malarz z Małego Bukowca 8. Brygida Śniatecka - malarka z Redy 9. Józef Śniatecki - malarz i muzyk z Redy 10. Marlena Stefańska - malarka z Sulęczyna 11. Tomasz Bednarczyk - rzeźbiarz ze Starogardy 12. Włodzimierz Drozd - malarz i muzyk z Bytowa 13. Krystyna Chwojnicka - malarka z Bytowa 14. Zdzisław Tichonow - rzeźbiarz z Rokocina 15. Marek Pawelec - rzeźbiarz ze Zblewa 16. Alfons Zwara - malarz z Rumi 17. Jolanta Pawłowska - malarka ze Zblewa 18. Tadeusz Gołuński - kamieniarz z Cisa 19. Ewa Piotrowska - hafciarka z Pinczyna 20. Stanisław Sumowski - malarz z Tczewa 21. Andrzej Karcz - metaloplastyk z Zimnych Zdrojów 22. Edmund Zieliński - rzeźbiarz z Gdańska Patronat honorowy: Pan Mieczysław Struk – Marszałek Województwa Pomorskiego Pan Andrzej Grzyb – Senator RP Pan Leszek Burczyk – Starosta Powiatu Starogardzkiego Pan Artur Herold – Wójt Gminy Zblewo Patronat merytoryczny: Pan Edmund Zieliński – Honorowy Prezes Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Gdańsku Pan Andrzej Błażyński – Dyrektor Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gd. Organizator: Zespół Szkół Publicznych w Bytoni Współorganizator: Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie oddział kociewski w Zblewie Stowarzyszenie Twórców Ludowych w Gdańsku Gdańsk 26 sierpnia 2015 Edmund Zieliński Zdjęcia: Ewa Gilewska, Wojciech i Edmund Zielińscy, Tadeusz Majewski